
Ψάχνοντας, παλιές συνταγές και υλικά που χρησιμοποιούσαν κάποτε οι λιγότερο προνομιούχες γυναίκες μιας άλλης εποχής ανακάλυψα ότι στη σύγχρονη εποχή μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες και προβληματισμούς. Η φύση παρέχει τα πάντα, με τα καλύτερα αποτελέσματα και κάνει θαύματα λύοντας πολυχρηστικά, με τον απλούστερο τρόπο την καθημερινή μας ζωή. Ένα από τα πιο φυσικά υλικά και αναπάντεχα οφέλη που προσφέρει η φύση μέσω της καύσης των ξύλων είναι η στάχτη.
Η ζεστασιά, η όμορφη οικεία ατμόσφαιρα, και το γλυκό φως που δίνει ένα τζάκι στο σπίτι είναι το αναμενόμενο, αλλά δεν σταματά εκεί. Ψήνει το φαγητό, στεγνώνει τα ρούχα, ζεσταίνει νερό, και φυσικά στο τέλος προσφέρει απλόχερα την πολύτιμη στάχτη!
Μην πετάξετε τη στάχτη στα σκουπίδια. Αν τη χρησιμοποιήσετε στη ζωή σας, όπως έκαναν παλιά, θα σας κάνει να νοιώσετε απερίγραπτη χαρά!
Η στάχτη
Περιμένουμε να κρυώσει εντελώς και μετά την συλλέγουμε. Από την στάχτη ξεχωρίζουμε την άσπρη σκόνη, που έχει μείνει πάνω-πάνω από τα καρβουνάκια και την αποθηκεύουμε σε ένα μεταλλικό δοχείο με καπάκι. Τα καρβουνάκια τα κρατάμε σε άλλο δοχείο. Δεν πετάμε τίποτα, γιατί όλα χρειάζονται!
Πόσο πολύτιμη είναι η στάχτη!
Η στάχτη περιέχει κυρίως ανθρακικό ασβέστιο από 25% έως 45% (το οποίο είναι ένα ανόργανο αλάτι με χημικό τύπο CaCO3.), λιγότερο από 10% περιέχει Κάλιο (Κ), και λιγότερο από 1% φωσφορικό άλας. Υπάρχουν ιχνοστοιχεία σιδήρου, μαγγανίου, ψευδαργύρου, χαλκού και μερικά βαρέα μέταλλα (όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο, το νικέλιο και το χρώμιο). Δεν περιέχει άζωτο. Ωστόσο αυτοί οι αριθμοί ποικίλουν ανάλογα με την θερμοκρασία καύσης των ξύλων. Η καύση επηρεάζει πολύ τη σύνθεση και την ποσότητά της στάχτης και κατά συνέπεια η υψηλότερη θερμοκρασία μειώνει την απόδοση της στάχτης. Οπότε για καλύτερη ποιότητα στάχτης η χαμηλή θερμοκρασία είναι ιδανικότερη. Σκληρά ξύλα συνήθως παράγουν περισσότερη στάχτη από τα μαλακά, όπως των κωνοφόρων και ο φλοιός και τα φύλλα παράγουν γενικά πιο πολύ στάχτη από το εσωτερικό ξυλωδών τμημάτων του δέντρου. Κατά μέσο όρο, η καύση των ξύλων δίνει περίπου 6-10% στάχτες.
Χρήσεις της στάχτης
Η στάχτη είναι πολύ ισχυρό απορρυπαντικό και απολιπαντικό (διαλύει τα λίπη), γιατί περιέχει πολλή ποτάσα. Πολύ πριν φτάσουμε στις «μαγικές» απορρυπαντικές σκόνες με τους μπλε και πράσινους κόκκους, τα πρώτα απορρυπαντικά του προηγούμενου αιώνα παρασκευάζονταν από στάχτη. Οι νοικοκυρές της δεκαετίας του 1930 έπλεναν στο πλυντήριο βάζοντας μια μικρή πάνινη θήκη γεμάτη με στάχτη (ποσότητα 1-2 ποτηριών) κατευθείαν μέσα στο πλυντήριο. Σήμερα υπάρχουν ακόμα χώρες όπου πωλούνται απορρυπαντικά που έχουν ως βάση το νερό και τη στάχτη.
1. Φτιάξε χειροποίητο υγρό απορρυπαντικό
Γέμισε ένα τετράγωνο βαμβακερό πανί με κοσκινισμένη στάχτη (τουλάχιστον 2 μεγάλα ποτήρια) και δέσε το με ένα σφιχτό κόμπο. Βύθισέ το σε μια μεγάλη κατσαρόλα με βραστό νερό και άφησέ το να βράσει για λίγα λεπτά. Σβήσε τη φωτιά και άσε το μια ώρα μέσα στο νερό. Εναλλακτικά, αντί να βράσεις νερό, άφησέ το να μουλιάσει για 24 ώρες σε μια λεκάνη με νερό ανακατεύοντας κατά διαστήματα. Το διάλυμα που θα προκύψει είναι το φυσικό απορρυπαντικό για τα ρούχα σου. Αν θέλεις να πάρει ένα ελάχιστο φυσικό άρωμα, ρίξε μέσα τρεις σταγόνες από το αιθέριο έλαιο που προτιμάς ή ένα κλωναράκι λεβάντας και ανακάτεψε. Για να πλύνεις ένα ρούχο, άφησέ το να μουλιάσει μέσα στο διάλυμα για αρκετές ώρες και τέλος ξέπλυνε με ζεστό νερό.
Εάν θέλουμε να φτιάξουμε αλισίβα, απλά βράζουμε 2 με 3 κουταλάκια στάχτη σε 1 μπρίκι με νερό και μετά την σουρώνουμε με ένα φίλτρο του καφέ. Είναι το καλύτερο απορρυπαντικό γενικής χρήσης, καθαρίζει, λευκαίνει και απολυμαίνει ρούχα, πατώματα, τζάμια, ασημικά, πιάτα, λουστραρισμένα ξύλα, ασημικά, πιάτα, σκουριές και κιτρινίλες που έχουν ποτίσει τα μάρμαρα, πλακάκια κτλ. Μπορούμε να φυλάξουμε το διάλυμα σε μπουκάλια για μελλοντική χρήση.
2. Βουτάμε ένα υγρό πανί σε στάχτη ή σε αλισίβα και καθαρίζουμε τις γυάλινες πόρτες από το τζάκι. Τρίβουμε τα τζάμια με ένα υγρό σφουγγάρι βουτηγμένο στη στάχτη. Μια πάστα από στάχτη και νερό μπορεί να αφαιρέσει τους λεκέδες από τα έπιπλα.
3. Αν θέλουμε να φύγει γρήγορα ένας λεκές από τα ρούχα την στιγμή που έγινε, βάζουμε πάνω του λίγη στάχτη και μετά από πέντε λεπτά τον τρίβουμε με ψίχα ψωμιού.
4. Η στάχτη χρησιμοποιείται για να διώξουμε τις άσχημες οσμές. Απλά την βάζουμε πάνω σε οτιδήποτε μυρίζει άσχημα. Πχ. Στην άμμο τουαλέτας της γάτας.
5. Για να ξεμυρίσει το ψυγείο, βάζουμε μέσα ένα πιάτο καρβουνόσκονη (από ξυλοκάρβουνο), και την ανανεώνουμε μέχρις ότου φύγει κάθε μυρωδιά.
6. Χρησιμοποιείται και στο πλύσιμο των δοντιών. Πιο παλιά οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την στάχτη και σαν οδοντόκρεμα. Έτριβαν τα δόντια τους μ’ ένα υγρό πανί βουτηγμένο στην μουσκεμένη στάχτη, για να φεύγει η κιτρινάδα και να γυαλίζουν.Η στάχτη είναι όπως η σόδα, ιδανική για τον καθαρισμό των ούλων και των δοντιών.
** Γρήγορη, Εύκολη, Αποτελεσματική & Απόλυτα Ασφαλής λεύκανση των δοντιών!
7. Μπορούμε να λουστούμε πολύ φυσικά με την αλισίβα, και να χρησιμοποιήσουμε ξύδι στο ξέβγαλμα, – αυτό ευνοεί περισσότερο το λιπαρό μαλλί.
8. Την αλισίβα την χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας σε πολλά γλυκά και φαγητά, όπως στην παρασκευή μουσταλευριάς, στα μελομακάρονα, στο ψωμί.
Εκτός από την υπέροχη γεύση και την βελούδινη υφή που δίνει στα φαγητά μας καθαρίζει το έντερο από τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Το ψωμί γίνεται πιο αφράτο και το βοηθά να μην τρίβεται.
9. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η στάχτη του ξύλου έχει χρησιμοποιηθεί στη γεωργία, δεδομένου ότι ανακυκλώνει τα θρεπτικά συστατικά στην γη. Η στάχτη χρησιμοποιείται και ως λίπασμα, αλλά δεν περιέχει άζωτο. Επίσης δεσμεύεται διοξείδιο του άνθρακα από τους μικροοργανισμούς μέσα στο χώμα η ανάπτυξη των οποίων ενισχύεται από τη στάχτη και η γη γίνεται πιο εύφορη. Λόγω της παρουσίας του ανθρακικού ασβεστίου εξουδετερώνεται η οξύτητα του εδάφους, αυξάνοντας το pH του και αυξάνει την δραστηριότητα των βακτηρίων του εδάφους. Η αύξηση της αλκαλικότητας του εδάφους επηρεάζει την θρέψη των φυτών. Οι θρεπτικές ουσίες είναι πιο εύκολα διαθέσιμες στα φυτά, όταν το έδαφος είναι ελαφρώς όξινο. Αλλά επειδή αυξάνεται πολύ το pH του εδάφους με την προσθήκη μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να κάνει κακό παρά καλό. Η στάχτη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε φυτά που αγαπάνε όξινα εδάφη, όπως είναι οι πατάτες, τα βατόμουρα. Είναι καλό να χρησιμοποιείται με φειδώ και να γίνεται τακτικά έλεγχος του PH του εδάφους.
10. Δυναμώνει τα φυτά που αγαπούν το ασβέστιο, όπως είναι οι ντομάτες, τα αμπέλια, οι φασολιές, το σπανάκι, ο αρακάς, τα αβοκάντο, τα σκόρδα κα. Βοηάει να ευδοκιμούν και οι τριανταφυλλιές. Μπορούμε να προσθέσουμε ¼ φλιτζανιού σε κάθε λάκκο κατά τη φύτευση.
11. Μια κουταλιά στάχτη ανά 1000 λίτρα νερό δυναμώνει τα υδρόβια φυτά.
12. Βοηθάει τα φυτά να μην παγώσουν τον χειμώνα αν ρίξουμε πάνω τους μια στρώση από στάχτες.
13. Απωθεί ζώα και τίποτα δεν πλησιάζει την στάχτη! Με την στάχτη απομακρύνονται από τον κήπο διάφορα έντομα, σαλιγκάρια, και παράσιτα.
14. Διώχνει τα μυρμήγκια αν ρίξουμε λίγη στάχτη στην μυρμηγκοφωλιά τους. Δεν μπορούν να μεταφέρουν την στάχτη όποτε θα αλλάξουν φωλιά!
15. Σκορπίζουμε στάχτη στις γωνίες και στα σκοτεινά σημεία της αποθήκης, ή του σπιτιού μας. Όσο υπάρχει στάχτη δεν θα πλησιάζουν ποντίκια, κατσαρίδες, έντομα.
16. Απωθεί τις ψείρες (στο τριχωτό της κεφαλής), τους ψύλλους και τα τσιμπούρια από τα κατοικίδια ζώα. Μπορούμε να φτιάξουμε ένα μείγμα στάχτης μαζί με ξύδι ώστε να γίνει μια πηχτή λάσπη και να την αλείψουμε στο τριχωτό.
17. Απωθεί τον σκόρο. Μπορούμε να ρίξουμε στάχτη στα ρούχα μας και μετά να τα αποθηκεύσουμε. Όταν θα τα χρησιμοποιήσουμε απλά τινάζουμε τη στάχτη. Μπορούν έτσι να μείνουν αρκετά χρόνια χωρίς να πάθουν τίποτα απολύτως.
18. Η ποτάσα (Υδροξείδιο του καλίου, ΚΟΗ) μπορεί να παραχθεί από στάχτη και αποσταγμένο νερό, η οποία με τη σειρά της μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή σαπουνιού. Η διαδικασία είναι λίγο πολύπλοκη, χρονοβόρα και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί η ποτάσα είναι καυστική.
19. Χρησιμοποιείται στα αιώνια κονσερβοποιημένα αυγά, τα οποία φτιάχνουν στην Ανατολή και χρησιμοποιούνται στην κουζίνα τους. Τα αυγά μπορούν να διατηρηθούν με μείγμα πηλού, στάχτης, αλάτι, ασβέστη, και φλοιού του ρυζιού για αρκετές εβδομάδες έως αρκετούς μήνες, ανάλογα με τη μέθοδο της επεξεργασίας.
20. Η σόδα (Ανθρακικό νάτριο Na2CO3, σόδα πλυσίματος) μπορεί να παραχθεί από την στάχτη. Η σόδα είναι γνωστή για την καθημερινή χρήση της ως αποσκληρυντικό του νερού.
Na2SO4 + CaCO3 + 2 C → Na2CO3 + 2 CO2 + CaS. Η σόδα παράγεται από βράσιμο του μίγματος στάχτης και νερού και στη συνέχεια συλλέγεται όταν το νερό εξατμιστεί.
21. Η στάχτη λιώνει τον πάγο επειδή περιέχει αλάτι,και είναι πολύ καλύτερο από άλλες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας.
22. Φίλτρο: Τα κάρβουνα που μένουν από την καύση, μπορούμε να τα χτυπήσουμε με ένα σφυρί και στη συνέχεια να τα αλέσουμε σε μπλέντερ και να πάρουμε μια λεπτή σκόνη. Η σκόνη αυτή από τα κάρβουνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φίλτρο.
23. Χρησιμοποιείται για να φιλτράρουμε το κρασί μας αν μας βρήκε λίγο θολό.
24. Αν το νερό της πηγής, ή του πηγαδιού μας έχει σκουλήκια ή κυπρίνους μπορούμε να το φιλτράρουμε με την στάχτη για να παίρνουμε πεντακάθαρο νερό.
25. Αφύγρανση: Κομμάτια από άνθρακα (κάρβουνο) τοποθετούνται σε μεταλλικά δοχεία με τρύπες και μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση υγρασίας σε μέρη όπως τα ντουλάπια, τα υπόγεια, κάτω από τους νεροχύτες κλπ.
26. Σβήνουμε τη φωτιά, πολύ εύκολα και γρήγορα πετώντας στάχτη πάνω της.
27. Τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούσαν για την συντήρηση των σπόρων όπως των φασολιών, μεγάλα πήλινα δοχεία που από πάνω τα κάλυπταν με παχύ στρώμα από στάχτη. Αυτό βοηθούσε να μην τα φάνε τα σκαθάρια. Μία μελέτη στη Νιγηρία δείχνει ότι η στάχτη του ξύλου αφυδατώνει τους σπόρους και τους καθιστά λιγότερο επιρρεπείς στο σάπισμα.
28. Χρησιμοποιείται σε πληγές σκοτώνοντας κάθε μικρόβιο και συμβάλλει στη γρήγορη επούλωση. Διαλύουμε λίγο χειροποίητο σαπούνι μέσα στην αλισίβα και πλένουμε με αυτό την πληγή χωρίς να την ξεπλύνουμε μετά.
29. Ψυγείο χωρίς ηλεκτρικό. Μπορούμε να διατηρήσουμε φρούτα και λαχανικά χωρίς να πάθουν τίποτα για πολλές μέρες έως και χρόνια! Σκάβουμε έναν λάκκο, τον γεμίζουμε με στάχτη και τοποθετούμε τα λαχανικά αραιά,έτσι ώστε να μην έρχονται σε επαφή το ένα με το άλλο αλλά ούτε και με το χώμα. Σκεπάστε τον λάκκο με ένα ξύλο και αφήστε τα.
30. Παλιά για να διατηρήσουν την πυτιά, την βάζανε μέσα σε ένα κέρατο, τη γεμίζανε με στάχτη, τη σφράγιζαν με λάσπη και την κρεμούσαν σε ένα δέντρο. Το άφηναν εκεί για χρόνια χωρίς να πάθει τίποτα απολύτως.